طرح و رنگ در بسته بندی مواد غذایی/الکترو کالا ,

طرح بسته بندی باید به گونه ای باشد که
• زیبایی آن نگاه را به سوی خود جلب و بسته را در میان سایر محصولات شاخص نماید و بیانگر خواص و مزایای محتوی خود باشد، بطور مثال استفاده از زمینه های سفید و آبی در طرح بسته بندی فرآورده های لبنی بهداشتی بودن محصول را تداعی می‌نماید.
• در کنار بقیه بسته ها در قفسه عرضه، مجموعاً طرح زیبا، چشم نوازی را به وجود آورد.
• به گونه ای رنگ آمیزی شود که بین رنگ های مورد استفاده در طرح تضاد کافی وجود داشته باشد و از بکار بردن رنگ هایی که طول موج نزدیک دارند و موجب ایجاد پدیده خفگی طرح، می‌شوند اجتناب شود
• در حد امکان ساده باشد و از شلوغی طرح اجتناب شود.
رنگ در بسته بندی مواد غذایی
برای ایجاد یک طرح خوب باید استفاده مناسبی از رنگ ها داشته باشیم تا جلوه بصری طرح زیاد شده و تمایل مصرف کننده برای خرید محصول افزایش یابد. قدرت کشش و جذب نگاه افراد در مورد رنگ های مختلف متفاوت است و این کشش از شدید به ضعیف برای رنگ های مختلف عبارتست از:
نارنجی، قرمز مایل به نارنجی، زرد مایل به نارنجی، قرمز، آبی، سیاه، سبز، زرد، بنفش و خاکستری
رنگ های مختلف را از نظر نوع تأثیر بر بیننده به سه دسته تقسیم می‌کنند:
۱- رنگ های سرد، به رنگ های گفته می‌شود که تداعی سرما می‌کنند مانند رنگ های آبی، سبز، رنگ های بین‌ آنها و استفاده از‌ آنها در طرح بسته بندی محصولاتی که جنبه رفع عطش و تشنگی دارند مانند نوشابه ها و بستنی توصیه می‌شود.
۲- رنگ های گرم به رنگ های گفته می‌شود که تداعی گرما می‌کنند مانند رنگ های زرد، نارنجی، قرمز، صورتی، ارغوانی…استفاده از این رنگ ها در طرح بسته بندی مواد غذایی انرژی زا مانند انواع شکلات و مواد غذایی ویژه کودکان توصیه می‌شود.
۳- رنگ های خنثی مانند رنگ بنفش که حاصل ترکیب دو رنگ گرم و سرد قرمز و آبی است.
به طور کلی از نظر روانشناسی کودکان رنگ های زنده و شاد را دوست دارند اما بزرگسالان رنگ های ترکیبی را ترجیح    می‌دهند استفاده از رنگ ها در طراحی پوشش بسته بندی ویژگی های خاصی به آن می‌دهد مثلاً استفاده از رنگ های روشن بسته بندی را بزرگتر و استفاده از رنگ های تیره آن را کوچکتر نشان می‌دهد
اگر رنگ های مورد استفاده در طرح به صورت نوارهای افقی باشند بسته کوتاهتر و پهن تر و اگر بصورت نوارهای عمودی باشند بلندتر و باریک تر جلوه می‌کند.
رنگ – طعم و بو
همچنین با استفاده مناسب از رنگ های در طرح می‌توان مواردی مانند طعم و بوهای مختلف را تداعی کرد. تولید کنندگان مواد غذایی بستهبندی شده باید دقت داشته باشند که هر رنگ یک نوع طعم را القا میکند و باعث تحریک بخشی از ذائقه میشود. برای مثال رنگ زرد ترش مزه، نارنجی ترش و شیرین و رنگ قرمز تند مزه است. رنگ آبی طعم شیرین دارد، سبز گس و بنفش کمیتلخ مزه است.
به طور کلی
 طعم ترشی با استفاده از رنگ های سبز کاهوئی، سبز (معمولی) و زرد مایل به سبز
 طعم شیرین با استفاده از رنگ های قرمز آلبالوئی، صورتی، نارنجی
 طعم تلخ با استفاده از رنگ های قهوه ای، سبز زیتونی و آبی تیره
 طعم شور با استفاده از رنگ های خاکستری، آبی آسمانی
… القا می‌شود .
در دنیای محصولات غذایی استفاده از رنگ مناسب در بستهبندی، متناسب با طعم کالا در افزایش فروش آن کالا بسیار مؤثر است و برای مثال اگر برای بستهبندی محصول شکر، به جای آبی از رنگ سبز استفده شود ،. فروش محصول بسیار کاهش خواهد یافت.
رنگ – اشتها
برخی از رنگها اشتهاآور هستند و به شدت باعث تحریک غدد بزاقی میشوند. این رنگها شامل طیفها و هم خانوادههای رنگ زرد، نارنجی و قرمز میباشند. البته انتخاب رنگ در دکوراسیون محلی که غذا در آن صرف میشود، مانند آشپزخانه یا رستوران باید جانب احتیاط را رعایت کرد. این درست است رنگهایی که طول موج بلند دارند، اشتها را تحریک میکنند اما باید دقت کرد که این رنگها به دلیل طول موج بلند بسیار پرتحرک و با انرژی هستند و استفاده از آنها در سطوح وسیع تا حدودی باعث آزار و اذیت چشم میشود. بنابراین باید در سطوح کوچکتری از این رنگها استفاده کرد و برای خنثی کردن اثر چنین رنگهای محرکی از رنگهای نسبتا سردتر با طول موج پایینتر باید استفاده کرد، رنگهایی از قبیل آبی، سبز و …
ویزگی های رنگ های مختلف
در بسته بندی مواد غذایی از رنگ ها با توجه به خواص‌ آنها استفاده می‌گردد. مهمترین ویژگی رنگ ها عبارتست از:
آبی
این رنگ حالت پاکی و خلوص و نوعی آرامش را تداعی کرده و در کنار رنگ سفید القاء کننده پاک بودن و بهداشت را  می‌نماید به همین دلیل در مواد غذایی که جنبه بهداشت‌ آنها اهمیت دارد مانند شیر، فرآورده های لبنی، بستنی و مواد غذایی منجمد کاربرد گسترده ای دارد.
قرمز
رنگ قرمز یکی از رنگ های شاد و گرم است که به کار، کوشش و هیجان را القاء می‌کند طول موج این رنگ سریع به چشم می‌خورد بنابر این کاربرد آن در عناوین کالاها، توصیه می‌گردد و به علت گرم و شاد بودن رنگ در مواد غذایی مخصوص کودکان بویژه بسته بندی انواع شکلات کاربرد زیادی دارد.
زرد
این رنگ بویژه رنگ زرد نارنجی نگاه را خیلی سریع به سوی خود می‌کشد از رنگ های گرم و شاد است و در محصولات غذایی مخصوص کودکان بویژه انواع شکلات بیسکویت، کاربرد زیادی دارد، رنگ زرد طلایی جنبه فانتزی بودن و تجمل محصول را افزایش می‌دهد به همین دلیل در بسته بندی بسیاری از شکلات های گرانقیمت از این رنگ استفاده  می‌گردد.
سبز
رنگ سبز ترکیب رنگ زرد و آبی نشانه امید زندگی و در بسته بندی های مختلف از این رنگ استفاده می‌شود.
بنفش
از ترکیب قرمز، آبی بدست می‌آید و حالت جادوئی و سحر آمیز داشته و مورد توجه سالمندان است البته کودکان نیز به این رنگ علاقه نشان می‌دهند.
نارنجی
از ترکیب رنگ های زرد و قرمز بوجود می‌آید خود را به چشم تحمیل می‌کند و رنگی گرم و پر تحرک است از ویژگی های رنگ نارنجی، ایجاد نوعی اشتهای کاذب است و در بسته بندی مواد غذایی مخصوص کودکان کاربرد گسترده ای دارد
سفید
این رنگ احساس پاکی، سر زندگی را تداعی می‌کند و کابرد گسترده ای در طراحی بسته بندی محصولات لبنی دارد.
سیاه
رنگ سیاه نشانه متانت، گوشه گیری و غم است، اگر بعنوان رنگ زمینه استفاده شود درخشندگی رنگ های دیگر را بیشتر می‌کند بویژه رنگ زرد در زمینه سیاه، بیشترین درخشندگی را دارد از رنگ سیاه برای درج عناوین کالا نیز استفاده می‌شود.
خاکستری
از ترکیب رنگ های سفید و سیاه بدست می‌آید. افزودن مقداری از رنگ های دیگر مانند نارنجی، زرد به آن خاکستری الوان بدست می‌آید. خاکستری رنگی خنثی بی تفاوت بوده و بعنوان رنگ زمینه کاربرد زیادی در طراحی بسته بندی مواد غذایی دارد.
به طور کلی علاوه بر تجربه و طراح و قدرت ابتکار و خلاقیت او عواملی مانند استفاده مناسب از رنگ ها، ترکیب و نحوه قرار گرفتن رنگ ها کنار یکدیگر و نوعی طراحی خطوط و مقدار هر رنگ از عوامل اصلی هستند که در موفقیت طرح یک بسته نقش بسزائی دارند. کافی است که یک بار امتحان کنید و به معجزه این دانش در زندگی روزمره خود ایمان بیاورید
دکتر فاطمه جواد زاده